Anayasal Suçlardan Hüküm Giyen Veteriner Hekimlerin Mesleği İcrasına İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı

Anayasal Suçlardan Hüküm Giyen Veteriner Hekimlerin Mesleği İcrasına İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı

Anayasa Mahkemesi, veteriner hekimlerin anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlardan hüküm giymeleri durumunda mesleklerini icra etmelerini engelleyen kuralın Anayasa’ya aykırı olmadığına karar vermiştir. Mahkeme, bu yasağın mesleğin onurunu ve itibarını koruma amacına hizmet ettiğini ve bu nedenle meşru bir amaca dayandığını belirtmiştir. Ayrıca, yasaklanmış hakların geri verilmesi kurumunun varlığına dikkat çekerek, yasağın süresiz olmadığını ve belirli şartları sağlayan veteriner hekimlerin mesleklerini yeniden icra etme imkanına sahip olduğunu vurgulamıştır.

Esas Sayısı : 2024/96 Karar Sayısı : 2024/143 Karar Tarihi: 23/7/2024

📌 İtirazın Konusu: Ankara Bölge İdare Mahkemesi, 6343 sayılı Veteriner Hekimliği Kanunu’nun 6. maddesinin (a) bendinin Anayasa’nın 13. ve 20. maddelerine aykırı olduğunu iddia ederek iptalini talep etmiştir: Bu bend, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlardan hüküm giyenlerin, cezalarını tamamlamış olsalar bile veteriner hekimlik mesleğini icra etmelerini engellemektedir.

⚖️ Anayasa Mahkemesi’nin Kararı ve Gerekçeleri: Anayasa Mahkemesi, oy çokluğuyla itirazı reddetmiş ve kuralın Anayasa’ya aykırı olmadığına karar vermiştir. Mahkeme kararında şu gerekçelere dayanmıştır:

• Meşru Amaç: Kuralın amacı veteriner hekimlik mesleğinin onur ve itibarını korumaktır. Bu amaç, toplum sağlığı ve güvenliği açısından anayasal olarak meşru kabul edilmiştir.
• Elverişlilik: Kural, belirli suçlardan hüküm giyen kişilerin veteriner hekimlik mesleğini icra etmelerini engelleyerek mesleğin onur ve itibarının korunması amacına ulaşmak için elverişli bir araçtır.
• Gereklilik: Veteriner hekimlik mesleğinin önemi ve bu mesleği icra edenlerin toplum sağlığı üzerindeki etkisi göz önüne alındığında, kuralın öngördüğü sınırlama gerekli ve makul bir tedbir olarak değerlendirilmiştir.
• Orantılılık: Anayasa Mahkemesi, kuralın orantılı olup olmadığını değerlendirirken 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 13/A maddesinde düzenlenen yasaklanmış hakların geri verilmesi kurumuna dikkat çekmiştir. Bu kurum, belirli şartları sağlayan kişilerin yasaklanmış haklarını geri almalarına imkan tanımaktadır. Bu şartlar şunlardır:
  • Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmiş olması.
  • Kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması.
  • Hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması.
• Süresiz Yasak Olmaması: Mahkeme, yasaklanmış hakların geri verilmesi kurumunun varlığı nedeniyle kuralın öngördüğü yasağın süresiz olmadığını ve bu sayede orantılılık ilkesine uygun olduğunu belirtmiştir. Kişiler, belirli şartları sağlamaları halinde veteriner hekimlik mesleğini yeniden icra etme hakkına sahip olabileceklerdir.

❗ Karşı Oy Gerekçeleri: Karara katılmayan üyeler, kuralın Anayasa’nın 13., 48. ve 49. maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle karşı oy kullanmışlardır. Karşı oy gerekçelerinde şu noktalar vurgulanmıştır:

• Süresiz Hak Yoksunluğu: Karşı oy kullanan üyeler, kuralın anayasal düzene karşı suçlardan hüküm giyen veteriner hekimlerin mesleklerini süresiz olarak icra etmelerini engellediğini ve bu durumun çalışma hakkına ölçüsüz bir sınırlama getirdiğini savunmuşlardır.
• Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi Kurumunun Etkinliği: Karşı oy gerekçelerinde, yasaklanmış hakların geri verilmesi kurumunun uygulamada her zaman etkili bir çözüm sağlamadığı ve bu kurumda hakime tanınan takdir yetkisinin keyfi uygulamalara yol açabileceği endişesi dile getirilmiştir.
• Özel Düzenlemenin Önceliği: Karşı oy kullanan üyeler, veteriner hekimlere hak yoksunluğunu getiren düzenlemenin hem Türk Ceza Kanunu’ndan (TCK) hem de Adli Sicil Kanunu’nun ilgili maddesinden sonra yapıldığını vurgulayarak, bu düzenlemenin özel bir nitelik taşıdığını ve TCK ve Adli Sicil Kanunu’ndaki genel hükümlerin bu durumda geçerli olmayacağını savunmuşlardır.

📢 Sonuç: Bu karar, anayasal düzene karşı suçlardan hüküm giyen kişilerin mesleklerini icra etme hakları ile toplumun sağlık hizmetlerine erişim hakkı arasındaki hassas dengeyi ortaya koymaktadır. Anayasa Mahkemesi, çoğunluk oyu ile kuralın Anayasa’ya aykırı olmadığına karar vermiş olsa da, karşı oy gerekçelerinde dile getirilen endişeler, yasaklanmış hakların geri verilmesi kurumunun işleyişi ve uygulamada karşılaşılabilecek sorunlar hakkında önemli sorular ortaya koymaktadır.