Belediye Tarafından Kiraya Verilen Otoparkların İşletme Haklarının Geri Alınması ve Alt Kira Sözleşmelerinin Geçerliliği

Kararın Künyesi:

• Mahkeme: Danıştay 8. Daire
• Esas No: 2019/9944
• Karar No: 2021/207
• Mahkemesi: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi
• Dava Türü: Kira sözleşmesinin feshi ve tahliye işleminin iptali
• Karar Tarihi: 21/01/2021

Uyuşmazlık Konusu:

Ankara Büyükşehir Belediyesi, Gençlik Parkı Lunapark, Opera Binası ve Gar girişindeki 405 araç kapasiteli otoparkları işletme hakkını bir belediye şirketine devretmiş, belediye şirketi ise otoparkları alt kiracılara kiralamıştır. Daha sonra, vatandaşlardan gelen şikayetler ve olumsuzluklar gerekçe gösterilerek belediye, belediye şirketi ile yapılan işletme protokolünü iptal etmiş ve otoparkların işletme haklarını başka bir belediye şirketine devretmiştir. Bu karar kapsamında, alt kiracılara yapılan kira sözleşmeleri de feshedilmiştir.

Dava, alt kiracının kira sözleşmesi uyarınca tahliye edilmemesi gerektiği ve sözleşmenin devam etmesi gerektiği iddiasıyla açılmıştır.

Tarafların Argümanları:

Davalı Ankara Büyükşehir Belediyesi:

• Otopark işletmeciliği hizmetinin asıl sahibi belediyedir ve belediye, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda işletme haklarını geri alabilir.
• Alt kiracılarla yapılan kira sözleşmeleri, belediye şirketiyle yapılan protokole dayanmaktadır. Bu protokol iptal edildiğinde alt kira sözleşmelerinin de geçerliliği sona ermiştir.
• Şikayetler doğrultusunda hizmetin kötü yürütüldüğü tespit edilmiş ve vatandaş mağduriyeti göz önüne alınarak işlem yapılmıştır.
• Belediyelerin mülkiyetindeki taşınmazlar, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na tabidir. Otoparkların ihalesiz olarak üçüncü kişilere devredilmesi hukuka aykırıdır.

Davacı Şirket (Alt Kiracı):

• Kira sözleşmesi Borçlar Kanunu hükümlerine tabidir ve sözleşmenin tek taraflı feshi mümkün değildir.
• Belediyenin alt kira sözleşmesini feshetmesi için adli yargıda dava açması ve mahkeme kararı alması gerekirdi.
• Kamu yararı gerekçesiyle yapılan fesih işlemi hukuka aykırıdır ve alt kiracıların mülkiyet hakkı ihlal edilmiştir.

Mahkemelerin Değerlendirmesi:

1. İlk Derece Mahkemesi:
   • Belediye Meclisi’nin kamu yararı doğrultusunda karar aldığı ve alt kiracıların sözleşmelerini iptal etme yetkisinin bulunduğu gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir.
2. Bölge İdare Mahkemesi:
   • Belediyenin kira sözleşmesini tek taraflı olarak feshedemeyeceğine, kira sözleşmelerinin adli yargıda açılacak davalarla sona erdirilmesi gerektiğine karar vererek ilk derece mahkemesi kararını kaldırmış ve davacıyı haklı bularak işlemin iptaline karar vermiştir.
3. Danıştay 8. Dairesi:
   • Belediyelerin kamu hizmeti kapsamında taşınmazları üçüncü kişilere ihalesiz kiraya veremeyeceğini ve mülkiyet hakkının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na tabi olduğunu belirterek belediyeyi haklı bulmuştur.
   • Belediye şirketi ile yapılan protokol sona erdiğinde, alt kiracılar ile yapılan sözleşmeler de geçerliliğini yitirir.
   • Bölge İdare Mahkemesi’nin kararını bozarak, ilk derece mahkemesinin “kira sözleşmelerinin iptali hukuka uygundur” şeklindeki kararını onamıştır.

Kararın Sonucu:

• Bölge İdare Mahkemesi’nin kira sözleşmelerinin feshedilmesini hukuka aykırı bulan kararı bozulmuştur.
• İlk derece mahkemesinin, “belediyenin protokolü iptal etmesiyle alt kira sözleşmelerinin de sona erdiği” yönündeki kararı onanmıştır.
• Otoparkları işleten alt kiracılar belediyenin aldığı karara dayanarak tahliye edilmiştir.

Kararın Etkileri ve Öneriler:

• Belediyeler, kamu hizmeti kapsamında olan taşınmazları kiralarken ve işletme devri yaparken, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na uymak zorundadır.
• Belediye ile yapılan protokol sona erdiğinde, belediye şirketi aracılığıyla yapılan alt kira sözleşmeleri de geçersiz hale gelebilir.
• Belediye taşınmazlarında kiracılık hakkı elde eden şirketler, kira sözleşmelerinin belediye politikaları ve kamu yararı gerekçesiyle sona erdirilebileceğini göz önünde bulundurmalıdır.
• Alt kiracılar, bu tür kira sözleşmelerini yaparken sözleşmenin bağlı olduğu üst protokolün süresi ve hükümlerini dikkatle incelemelidir.

Bu karar, belediye taşınmazlarının işletme haklarının geri alınması ve alt kira sözleşmelerinin geçerliliği konusunda emsal teşkil eden önemli bir içtihat niteliğindedir.